Güncelleme Tarihi October, 17 2025
Peki neden?
Türkiye’de son yıllarda şehir merkezlerinde yaban domuzları ve ayılarla karşılaşmak sıradan bir olay haline geldi. Batı Anadolu'da yaban domuzları, Kuzeydoğu Anadolu'da ise boz ayılar artık kent sokaklarında dolaşıyor. Uzmanımız bu durumun nedenlerini açıklıyor:
Yaban Hayvanları Neden Şehre İniyor?
Bu durumun temel sebebi yaban hayvanlarının yaşam alanlarının tahrip edilmesi. Yani ormanlar, doğal alanlar giderek daralıyor ve hayvanlar, beslenme ve barınma ihtiyaçlarını karşılamak için insan yerleşimlerine yöneliyor.
Ancak bu sadece genel bir neden. Yaban domuzları ve ayılar için durumu ayrı ayrı değerlendirmek gerekiyor. Özellikle Akdeniz ve Ege bölgelerindeki ormanların, yaban domuzlarının beslenme ihtiyacını karşılamada yetersiz kaldığı dönemlerde, domuzlar şehirlerdeki daha cazip alanlara yöneliyor.
Bunların başında:
- Organik atıklarla dolu çöpler,
- İnsanlar tarafından doğrudan yapılan beslemeler
- Sokaklara bırakılan atıklar geliyor.
Ayrıca şehir içinde, parklar, peyzaj alanları gibi yerler domuzlara barınma alanı da sunuyor. Şehirde yırtıcı baskısı da olmadığından, bu hayvanlar için güvenli bir ortam oluşuyor.
Ayılar için de benzer bir durum geçerli. Özellikle şehir çöplüklerine ulaşabildiklerinde kolay besin kaynağı elde etmiş oluyorlar. Hem ayılar hem de yaban domuzları hepçil hayvanlar olduğu için buldukları her fırsatı değerlendiriyorlar.
Bu Durum Hayvanlar İçin Ne Kadar Tehlikeli?
Uzmanlarımız şehirleşmenin hayvanlar açısından önemli riskler içerdiğini belirtiyor. Çöplerin içindeki plastik atıklar, ambalajlar, poşetler ve insan tüketimine uygun olmayan gıdalar hayvanların sindirim sistemine zarar veriyor. Bu da onların gelişimini olumsuz etkileyebiliyor.
Ayrıca bu ortamda büyüyen hayvanlarda ciddi davranış değişiklikleri görülüyor. Örneğin:
- Ayılar insanlardan korkmamaya başlıyor,
- Domuzlar yerleşim alanlarını güvenli alan olarak algılıyor,
- İnsanlarla temasta ölümcül olmasa da yaralanmalara yol açabilecek vakalar yaşanıyor,
- Otoyollarda meydana gelen çarpışmalar maddi ve hayati kayıplara sebep olabiliyor.
İnsanlar İçin Risk Var mı?
Özellikle yaban domuzlarıyla yakın temas, zoonoz hastalık riski doğuruyor. Bu hayvanlardan insanlara geçebilecek paraziter enfeksiyonlar başta olmak üzere çeşitli bulaşıcı hastalıklar halk sağlığı açısından tehdit oluşturabiliyor.
Bu Sorun Yalnızca Türkiye’ye mi Özgü?
Hayır. Avrupa’da da benzer vakalar görülüyor.
- Berlin ve Barselona’da yaban hayvanları şehir içinde görülebiliyor.
- Hayvanlar, yaşam alanlarındaki bozulma nedeniyle şehirdeki kolay kaynaklara yöneliyor.
Peki Ne Yapmalı?
Yalnızca şehirdeki popülasyonu kontrol altına almak yeterli değil. Bu, su alan tekneden kova ile su boşaltmaya benzer. Çünkü doğal yaşam alanlarında hayatta kalan hayvanlar, belli koridorlar üzerinden tekrar şehir merkezlerine inmeye devam edecekler.
Bilimsel çözümlerle bu soruna yaklaşmak gerekiyor.
📌 1. Doğal Koridorların Haritalanması
Hayvanların şehirle bağlantılı yolları belirlenmeli.
📌 2. Bu Koridorların Engellenmesi
Maden, yol, tekil evler gibi geçişleri kolaylaştıran yapılaşmalar düzenlenmeli
📌 3. Doğal Alanların İyileştirilmesi
Özellikle yaz aylarında ormanlarda besin ve su kaynakları artırılmalı
📌 4. Atık Yönetimi
Şehirdeki çöplere hayvanların erişimi engellenmeli, atıklar düzenli toplanmalı
📌 5. Halk Eğitimi
Yaban hayvanları beslenmemeli ve ortada atık bırakılmamalı
Yaban Hayvanları insanlar yüzünden şehre iniyor.
Plansız kentleşmenin, ekosistem tahribatının ve yetersiz artık yönetiminin bedelini yaban hayvanları ödemesin
Yaban hayatını korumak #İmkansızDeğilAcil
İMZA: Yaban Hayatı Veteriner Hekimi ve Biyoçeşitlilik Kıdemli Uzmanı Ahmet Emre KÜTÜKÇÜ