Doğa Korumada 42 Yıl

1975
Doğal Hayatı Koruma Derneği kuruldu
Kelaynakları korumaya yönelik çabaların başlangıcı, Türkiye'de doğa koruma konusunda çalışmaların filizlendiği yıllara denk düşer. Kelaynakların neslinin hızla tükenmesi, 1970'li yıllarda çevreci hareketin yeşermesine ve Türkiye doğasının korunmasında etkin rol oynayan Doğal Hayatı Koruma Derneği’nin kurulmasına vesile olmuştur. Süreç içinde, kelaynaklar doğa korumanın sembolüne dönüşmüştür. Doğal Hayatı Koruma Derneği'nin kuruluş kararı; Belkıs Balpınar, Udo Hirsch ve Tansu Gürpınar tarafından 1975 yılında kelaynakların yurt edindiği Birecik'te bir otelde alınmış, DHKD’nin ünlü kelaynaklı logosu da kuş resimleriyle tanınan ressam Salih Acar tarafından çizilmiştir. O yıllardaki DHKD’nin Yönetim Kurulu Başkanı olan Belkıs Balpınar, 1975 yılında DHKD’yi kurduklarında acaba 42 yıllık bir serüvenin başlangıcında olduğunu düşünebilir miydi?

1976

• Kelaynak Festivali düzenlendi.
• Okullarda leylek sayımı gerçekleştirildi.

1977

• Doğa Haberleri duvar gazetesi üç ayda bir yayımlanmaya başladı.
• Aziz Nesin, Barış Manço, Ersin Alok ve Salih Acar ile elele verilerek kaynak oluşturma ve tanıtım çalışması yapıldı

1979

• Yapı ve Kredi Bankası ile işbirliği içinde “Çocuk ve Doğa Haftası” çercevesinde fotoğraf yarışması ve doğa koruma konulu karikatür yarışması düzenlendi.

1984

• Kelaynak Raporu yayımlandı.

1985

• Nergis Yazgan, Doğal Hayatı Koruma Derneği Yönetim Kurulu Başkanı oldu.

1986

• WWF (Dünya Doğayı Koruma Vakfı) üst yönetimi ile ilk toplantı Nergis Yazgan tarafından bu yıl gerçekleştirildi.
• Kelaynak’tan Haberler Dergisi yayınlanmaya başladı.
• Caretta caretta’lar için ilk çevre koruma projesi başladı.
• Köyceğiz, Dalyan İztuzu sahilinde yapımına başlanan büyük bir turizm yatırımının inşaatı durduruldu.
• "Avrupa'nın Önemli Kuş Alanları" kitabı ve bu çalışmanın Türkiye bölümünü oluşturan "Türkiye'nin Önemli Kuş Alanları" kitabı yayımlandı.
• DHKD Merkez ofisi olarak Etiler’de bir apartman dairesi kiralandı.

1987

• İngiltere Kraliyet Kuşları Koruma Derneği’nden (RSBP) alınan destekle tam zamanlı profesyonel ekiple çalışılmaya başlandı.
• Hollanda’dan gelen Su Kuşları Araştırma Grubu ile işbirliği içinde kuş çalışmaları devam etti.
• Kuşları Tanıyalım Kitabı büyük bir dağıtım ile tüm Türkiye ortaokul ve liselerine ve avcı kulüplerine yollandı.
• DHKD, IUCN (Dünya Doğayı Koruma Birliği) üyesi ve ICBP (Uluslararası Kuşları Koruma Konseyi) Temsilcisi oldu.

1988

• Dalyan "Köyceğiz-Dalyan Özel Koruma Bölgesi" olarak koruma altına alındı.

1989

• Nergis Yazgan DHKD Genel Müdürü oldu. DHKD Yönetim Kurulu Başkanı ise Saeed R. Cerraoğlu seçildi.
• DHKD’de Kuş Bölümü ve Eğitim Bölümü kuruldu.
• 17 Deniz Kaplumbağası Üreme Sahilleri Araştırması tamamlandı.
• Göksu Deltası, Patara ve Kekova Özel Çevre Koruma Bölgesi ilan edildi.
• DHKD Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) Global 500 Çevre Ödülü’nü aldı.

1990

• DHKD kamu yararına çalışan dernek statüsü kazandı.
• DHKD’nin ilk büyük kaynak oluşturma etkinliği gerçekleşti. HRH Prens Bernhard’ın onur konuğu olduğu etkinlikte Asil Nadir büyük bağış yaptı.
• DHKD, yapılan bağış ile Ulus’ta bir apartman dairesi satın aldı.
• WWF’in finansal desteğiyle Sulak Alanların Korunması kitabı basıldı.
• ICBP’nin desteğiyle Önemli Kuş Alanları Projesi başladı.

1991

• WWF ile işbirliği içinde ve Procter & Gamble sponsorluğunda Menderes Deltası Projesi başladı.
• DHKD Ulus’taki ofisine taşındı.

1992

• İki ayrı bölgede DHKD alan ofisleri açıldı. Bunlardan biri Ekselansları Edinburg Dükü tarafından açılışı yapılan Menderes Deltası (Aydın), diğeri ise Kızılırmak Deltası Ofisi’dir.
• İstanbul’un Yeşil Alanları Projesi başladı.
• Flora Fauna International ile işbirliği içinde Soğanlı Bitkilerin Yerli Üretimi Projesi başladı.
• Garanti Bankası ile işbirliği başladı.

1993

• Menderes Deltası Projesi’nin kapsamı Avrupa Birliği’nin desteğiyle genişletildi.
• Belek Yönetim Planı Projesi WWF’in teknik desteği ve Dünya Bankası’nın finansmanıyla başladı.

1994

• DHKD, WWF International’ın Üyesi ve Birdlife International’ın Türkiye Temsilcisi oldu.
• Garanti Bankası’nca DHKD’ye tahsis edilecek ofis için Eminönü Garanti Han seçildi.
• Burdur Gölü koruma amacıyla Isparta Havaalanı projesine karşı dava açıldı.
• Türkiye, Uluslararası Ramsar Sözleşmesi’ne taraf oldu. Böylece, Türkiye Ramsar Alanı olarak ilan edeceği sulak alanları koruyacağını taahhüt etti.
• Göksu Deltası, Seyfe Gölü, Burdur Gölü, Sultan Sazlığı ve Manyas Gölü Ramsar Alanı ilan edildi.
• Dilek Yarımadası Milli Park sınırları, Büyük Menderes Deltası'nı da içine alacak şekilde genişletildi (27.000 ha) ve Bafa Gölü Tabiat Parkı (12.000 ha) ilan edildi.
• İstanbul'da Atatürk Arboretumu içinde oluşturulan "Türkiye'nin Soğanlı Bitkileri Üretim ve Sergileme Alanı" T.C. Çevre Bakanı tarafından hizmete açıldı.
• DHKD ikinci kez UNEP Global 500 ödülünü aldı.

1995

• İstanbul'da Polonezköy Tabiat Parkı olarak koruma altına alındı.
• Konya-Ereğli Sazlıklarının (Akgöl) Tabiatı Koruma Alanı ilan edildi.
• İstanbul’da Şile ilçesi Sofular Köyü İskele Mevkii'nde faaliyete geçmeye hazırlanan bir kum ocağının ruhsatı iptal edildi.

1996

• Doğal Hayatı Koruma Derneği’nin tüzel kişilik olarak kurucuları arasında yer aldığı Doğal Hayatı Koruma Vakfı kuruldu.
• DHKD’nin kurucu üyesi olan Tansu Gürpınar DHKD’nin Ankara Temsilcisi oldu.
• Menderes Deltası’nda Rosie Baldwin Doğa Eğitim ve Kuş Gözlem Evi açıldı.
• Belek Kıyı Yönetimi Planı hazırlandı.
• Belek-Kumköy Doğal Sit Alanı ilan edilerek koruma altına alındı.
• Soğanlı Bitkiler Yerli Üretim Projesi'nde pilot bölge olarak seçilen Dumlugöze Köyü'nde (Karaman) üretilen kardelenlerin ilk Hasat Bayramı gerçekleştirildi.

1997

• Garanti Bankası’nın sponsorluğuyla yürütülen Türkiye’nin Önemli Kuş Alanları Projesi kapsamında Önemli Kuş Alanları Kitabı İngilizce ve Türkçe olarak yayınlandı.
• Çırağan Kempinski’de WWF International eski Başkanı Ekselansları Prens Philip’in onur konuğu olduğu kaynak oluşturma yemeği düzenlendi.
• Eşmekaya Sazlıkları Doğal SİT ve Yaban Hayatı Sahası’na yapılan baraj nedeniyle dava açıldı.
• WWF Orman programı işbirliğiyle Türkiye’de Ormancılık Politikası Projesi başladı.
• Akyatan kıyıları Doğal Sit Alanı ilan edildi.

1998

• DHKD, Sirkeci’de Garanti Bankası tarafından tahsis edilen ofise taşındı.
• NTV’de Dünyaya Armağanlar Günü teleton bağış kampanyası düzenlendi.
• DHKD Ankara Temsilciliği, Ulus’ta Garanti Bankası’na ait ofise taşındı.
• Konya Havzası’nın Korunması Projesi Birdlife işbirliğiyle başladı.
• SAD/AFAG ile işbirliği içinde Bir Akdeniz Foku Evlat Edinin Projesi başladı.
• Fauna&Flora International (FFI) ve İ.Ü. Eczacılık Fakültesi (ISTE) işbirliğinde dünyada ilk kez Önemli Bitki Alanları çalışmalarına Türkiye'de başladı.
• Dört sulak alan (Kızılırmak Deltası, Uluabat Gölü, Gediz Deltası ve Akyatan Lagünü) daha Türk Hükümeti tarafından Ramsar Alanı ilan edildi.
• Unilever’in sponsorluğuyla Uluabat Gölü Yönetim Planı Projesi başladı.

1999

• NTV ile işbirliği içinde Garanti Bankası sponsorluğunda Nuh’un Gemisi Televizyon Programı başladı.
• Türkiye'de uluslararası standartlardaki ilk sulak alan yönetim planı olan Göksu Deltası Yönetim Planı T.C. Çevre Bakanlığı ile işbirliği içinde hazırlandı.

2000

• Küre Dağları Milli Park ilan edildi.
• DHKD’nin adının başına “Türkiye” sözcüğünün eklenmesi Bakanlar Kurulu kararıyla onaylandı.
• Unilever’in katkılarıyla yürütülen Uluabat Gölü, Global Nature Fund tarafından "Yaşayan Göl" (Living Lake) ve dünyanın en önemli 17 sulak alanından biri ilan edildi.
• Türkiye'de Kıyı Yönetimi ve Turizm: Çıralı Projesi, Dubai Belediyesi ve Birleşmiş Milletler insan Yerleşimleri Komisyonu'nun (Habitat) "En iyi Uygulama Ödülü"nü aldı.
• Çıralı Koruma Amaçlı İmar Planı hazırlanmıştır.

2001

• Doğal Hayatı Koruma Vakfı WWF International’ın Türkiye Temsilcisi olarak WWF-Türkiye unvanını aldı.
• Bireylerde bilinçli ve doğayla uyumlu tüketim alışkanlıklarını yaygınlaştırmak amacıyla Doğadaki Ayak İzlerimiz kitap yayımlandı.
• GAP İdaresi ile işbirliği içinde Biyolojik Çeşitlilik Araştırması Projesi gerçekleştirilmiştir.
• Kastamonu Pınarbaşı’nda eski bir ahşap konak onarılarak Ekoturizm Merkezi haline getirildi.

2002

• Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği 24656 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
• WWF-Türkiye, Ramsar Sözleşmesi’nin STK Odak Noktası oldu. Böylece, Çevre ve Orman Bakanlığı, DKMP Genel Müdürlüğü, Sulak Alanlar Şubesi ile birlikte; ülkemizdeki mevcut ve potansiyel Ramsar sulak alanlarını koruma çalışmalarına katkı sağladı.
• Türkiye’nin Siklamenleri Kitabı yayınlandı.
• WWF Kafkasya Ekolojik Bölgesi Koruma Süreci’ne dahil olundu.
• Ağrı Dağı’nda büyük memeliler projesi başladı.
• Gediz Deltası’nda SIT derecesinin düşürülmesi nedeniyle Kültür Bakanlığı’na karşı dava açıldı.
• WWF Akdeniz Program Ofisi ile işbirliği içinde Likya Kıyılarında Ekolojik Bölge Ölçekli Koruma ve Sorumlu Turizm Projesi başladı.
• Deniz Koruma Alanları Projesi başladı.

2003

• Tuz Gölü Özel Çevre Koruma Bölgesi ilan edildi.
• Soğanlı Bitkiler Yerli Üretim Projesi kapsamında pilot bölge olarak seçilen Karaman'ın Dumlugöze Köyü ve çevresindeki iki köyde (Koçaşlı ve Daran) 10 yıldır süren çalışmalar sonucunda toplam 4.000 kg’dan fazla kardelen soğanı üretildi. Çiçek soğanı üretimi ve ihracatıyla yöreye toplam 15.687 Dolar ek gelir sağlandı.
• Ormanlarla ilgili Anayasa Değşiikliği’ne dikkat çekmek amacıyla RPM Radar Reklam Ajansı ile “Sayın Milletvekilim Kazıyın Kazanın” adlı kampanya düzenlendi.
• Konya Entegre Havza Yönetimi Projesi, Hollanda Tarım Orman ve Balıkçılık Bakanlığı’na bağlı PIN MATRA fonunun desteğiyle başladı.

2004

• Kafkasya Ekolojik Bölgesi’ndeki çalışmalar kapsamında Ağrı Dağı ve Sarıkamış Allahüekber Dağları Milli Park ilan edildi.
• Küre Dağları Projesi başladı.
• Anadolu leoparı ve sırtlan Merkez Av Komisyonu kararlarıyla korunan türler arasına alındı. Kurt avlanmasına kısıtlama getirildi.
• Kaş’ta önemli dalış noktalarında teknelerin deniz dibine verdiği zararın azaltılması için beş adet şamandıra yerleştirildi.

2005

• Türkiye çapında toplam yaklaşık 11.000.000 ha büyüklüğünde 122 Önemli Bitki Alanını (ÖBA) kapsayan Türkiye'nin Önemli Bitki Alanları kitabı yayımlandı.
• MAVA Vakfı’ndan Su Kaynakları Programı’na yönelik fon sağlandı.
• Ölü Ağaçlar Yaşayan Ormanlar Projesi başladı.
• Akdeniz Bölgesi Boşluk Analizi çalışması tamamlandı.
• Tuz Gölü Yönetim Planı çalışması tamamlanarak uygulamaya girdi.

2006

• Suyumuza Sahip Çıkalım kampanyası ile kamuoyu suyun akılcı kullanımı konusunda bilgilendirildi. Özellikle suyun en fazla kullanıldığı sektör olan tarımda modern sulama tekniklerinin yaygınlaştırılması için su seferberliği başlatıldı.
• Konya, Aksaray, Isparta, Aydın, Muğla illerinde 20 farklı tarlada toplam 270 dekar alanda damla sulama projeleri gerçekleştirildi. 2000’den fazla çiftçiye eğitim verildi. Şekerpancarı, pamuk, buğday, mısır, elma, kiraz üretiminde salma sulamaya kıyasla %50, yağmurlama sulama sistemine kıyasla %35 su tasarrufu sağlandı.
• Kaş-Kekova Denizel Alanı Özel Çevre Koruma Bölgesi ilan edildi.
• Doğu Karadeniz Havzası’ndaki çalışmalar kapsamında Tabzon’da Bölge Ofisi açıldı.
• “Bir Deniz Kaplumbağası Evlat Edinin” kampanyası başladı.

2007

• Alameti Farika Reklam Ajansı’yla işbirliği yaparak Conta Hareketi başladı. Kamuoyu şehir suyu kayıpları konusunda bilinçlendirdi, her sektörde su tasarrufu için çağrı yapıldı. Hazırlanan reklam filmleri televizyon kanallarında ücretsiz yayınlandı.
• Ziraat Bankası çitfçilere damla sulamaya geçiş için uzun vadeli ve yüzde bir faizli kredi uygulaması başlattı.
• Uluabat Gölü Yönetim Planı tamamlandı, uygulamaya geçildi.
• İğneada Longoz Ormanları Milli Park ilan edildi.
• Çıralı Koruma Amaçlı İmar Planı yürürlüğe girdi.
• ABD Eski Başkan Yardımcısı Al Gore, iklim değişikliği konusunda konferans vermek üzere İstanbul’a geldi.
• Garanti Bonus Card ile harcamaların belirli bir tutarının WWF-Türkiye’ye aktarıldığı Çevreye Duyarlı Bonus Card’ın lansmanı yapıldı.

• WWF Yıllık Kongresine Bodrum-Türkiye evsahipliği yaptı.
• Türkiye’nin Ramsar Alanları Değerlendirme Raporu hazırlandı. Rapor, ülkemizde Ramsar Alanı olarak tescillenmiş 12 sulak alanın (Seyfe Gölü, Meke Gölü, Kızören Obruğu, Kızılırmak Deltası, Göksu Deltası, Akyatan Lagünü, Yumurtalık Lagünü, Sultansazlığı, Burdur Gölü, Gediz Deltası, Manyas Gölü, Uluabat Gölü) güncel durumunu ortaya koyuyor.
• Bafa’ya Su Ege’ye Bereket Projesi Coca Cola Türkiye gerçekleştirilen beş yıllık işbirliği kapsamında başladı.
• Yedi Renkli Göle Yedi Renkli Hayat: Eğirdir Projesi Siemens Ev Aletleri’nin desteğiyle başladı.

• Stratejik plan çalışması yapıldı. 2009-2012 yıllarını kapsayan planda doğa koruma konusu üç temel eksen etrafında düzenlendi: doğamızın korunması, iklim değişikliği ile mücadele, yaşam tarzımızın değişmesi.
• Vakıf resmi senedinde değişiklik yapılarak Doğal Hayatı Koruma Vakfı’na üye olmak resmileştirildi. Artık, aidat ödeyerek Vakıf’a üye olmak mümkün hale geldi. Bu gelişme, Vakıflara üyelik konusunda ülkemizde bir “ilk”tir.
• Vergi Muafiyeti: Bakanlar Kurulu’nun kararıyla Doğal Hayatı Koruma Vakfı vergi dışında bırakılmıştır. Böylece, Gelir ve Kurumlar vergisi mükellefi tüm bağışçılar, bağış ödemelerini, o yıla ait gelirlerinin % 5’ini aşmamak kaydıyla vergiden düşebilecekler.
• Eti Burçak ile işbirliği içinde “Türkiye’nin Yarınları Projesi” başladı.
• Dünya Bankası ile işbirliği içinde, “Kopenhag Yolunda Türkiye Projesi” gerçekleştirildi. Proje kapsamında; “İklim Çözümleri: 2050 Türkiye Vizyonu” adlı rapor hazırlandı ve Konya, Antalya, Bursa, Aydın ve Gaziantep’te iklim konusunda yuvarlak masa toplantıları düzenlendi.
• Deniz Kaplumbağaları Ulusal Tür Eylem Planı hazırlandı.
• 5. Dünya Su Forumu İstanbul’da gerçekleştirildi.
• Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Kopenhag Konferansı kapsamında Türkiye Ulusal İklim Değişikliği Strateji Belgesi, Kopenhag’dan çözüm bekleyenleri hayal kırıklığına uğrattı.

• Küre Dağları Milli Parkı’ndan geçmesi planlanan Ilıca Regülatörü ve HES Projesi’nin ÇED Başvurusu, Çevre ve Orman Bakanlığı ÇED ve Planlama Genel Müdürlüğü tarafından reddedildi.
• Doğal Hayatı Koruma Derneği Doğal Hayatı Koruma Vakfı ile birleşti. DHKD’nin DHKV ile kurumsal birleşmesini tamamlama önerisi 27 Şubat 2010 tarihinde gerçekleştirilen genel kurulda katılan üyelerin %83’ü tarafından kabul edilerek gerçekleşti.
• Doğa Koleji'nin desteği ve Adana İl Çevre ve Orman Müdürlüğü'nün onayı ile Akyatan’da Saz Kedisi popülasyonun saptanması ve korunması çalışmalarına başlandı.
• Çevre ve Orman Bakanlığı, DKMP Genel Müdürlüğü ve UNDP Türkiye’nin katkısıyla gerçekleştirilen “Korunan Alanlar ve İklim Değişikliği Çalıştayı”nda ülkemizin ve dünyanın önde gelen uzmanları bir araya geldi.
• 27 Mart, Cumartesi, 20:30-21:30 Dünya Saati’ne (Earth Hour) Türkiye’den binlerce insan, 235 kurum ve 7 belediye katıldı.
• Yavru ayıların yaşamlarının ilk yıllarında annelerinden ayrılmadan doğada özgürce yaşaması için “küçük ayılar kampanyası” başladı.

• Ekolojik Ayak İzi'nin azaltılması için ofislere yönelik Green Office Programı başladı.
• Türkiye'nin biyolojik çeşitliliğini korumak için başlatılan Türkiye'nin Canı kampanyasında oluşturulan kaynak ile altı sivil toplum kuruluşuna hibe verildi.
• Saz Kedisi'nin İzinde Projesi ile Adana Akyatan Yaban Hayatı Geliştirme Sahası'nda 38 saz kedisi bireyi tespit edildi. Bu rakam, dünyada metrekare başına düşen en yoğun popülasyon niteliğinde.
• Dünya Saati kampanyasına onbinlerce insan, 127 kurum katıldı.
• Avrupa Açıkhava Koruma Derneği'nin (EOCA) açtığı rekabete dayalı yarışmaya PAN Parks Vakfı, Küre Dağları Milli Parkı'nın PAN Parks olabilmesi adına yapılması gereken faaliyetlerin gerçekleştirilmesi için başvurdu. Türkiye'de başlatılan destek kampanyası sonucunda yarışmayı PAN Parks kazandı ve böylece Küre Dağları Milli Parkı'nın PAN Parks olmaya bir adım daha yaklaşmış oldu.

• Türkiye'deki ilk defa tüketim alışkanlıklarının ve yaşam tarzının doğal kaynaklar üzerinde yarattığı baskı Türkiye'nin Ekolojik Ayak İzi Raporu ile hesaplandı.
• Yaşayan Nehirler Yaşayan Ege Projesi kapsamında hazırlanan Havza Atlası, Büyük Menderes Havzası'nın su kaynaklarının mevcut durumunu ortaya koyuyor. Bu çalışmada, Türkiye’de havza ölçeğinde yapılan en kapsamlı su kalitesi izleme çalışması gerçekleştirildi.
• Orman ve Su İşleri Bakanlığı ve UNDP işbirliğiyle gerçekleştirilen "Orman Korunan Alanlarının Güçlendirilmesi Projesi" kapsamında Küre Dağları Milli Parkı'nda yürütülen çalışmalar sonucunda Milli Park, Avrupa'nın en iyi yönetilen korunan alanlar ağı olan PAN Parks sertifikasını aldı. Bu, Türkiye için bir ilk oldu.
• Dünya Saati kampanyası için karanlıkta çalışan websitesi hazırlandı. Pek çok ünlü ismin Dünya Saati'ne özel mesajlarını içeren videolar hazırlandı ve bunlar Dünya Saati'nde tam 20:30'da kampanya katılımcılarıyla buluştu. Kampanya Türkiye'den rekor sayıda bireysel ve kurumsal katılımla rekor kırdı.