NE ARAMAK İSTERSİNİZ.

Deniz Kaplumbağaları Koruma Çalışmaları
© Mazidi Abd Ghani
Dünyanın en eski denizcileri: Deniz Kaplumbağaları

  • Deniz kaplumbağaları yaklaşık 110 milyon yıldan beri dünyamızda yaşayan türler.
  • Sürüngenler sınıfına dahil 7 deniz kaplumbağası türü dünya okyanuslarında dolaşmakta. Yedi türün de varlığı,  sürekli artan tehditler nedeniyle risk altında.
  • Türkiye’nin Akdeniz kıyılarında iri başlı deniz kaplumbağası (Caretta caretta) ve yeşil deniz kaplumbağası (Chelonia mydas) türleri yumurta bırakıyorlar.
  • Akdeniz’de geçmişten günümüze kadar yapılan çalışmaların sonuçlarına göre, Caretta caretta türünün en önemli yuvalama alanları Türkiye ve Yunanistan’da.
  • Chelonia mydas için Akdeniz’deki ana yuvalama bölgeleri Türkiye ve Kıbrıs.
  • Akdeniz’deki yeşil deniz kaplumbağası popülasyonunun %50’den fazlası Türkiye’de yumurtalarını bırakıyor.
  • Araştırmaların sonuçlarına göre, Chelonia mydas türünün Akdeniz’deki en önemli yuvalama alanı Türkiye’nin Doğu Akdeniz kıyıları.
Bunları Biliyor Musunuz?

Türkiye’nin Akdeniz kıyılarında belirlenmiş ve resmî olarak kabul edilmiş 21 yuvalama kumsalı bulunmakta. Batıdan doğuya: Ekincik, Dalyan, Dalaman, Fethiye (Muğla), Patara, Kale, Kumluca, Çıralı, Tekirova, Belek, Kızılot, Dipsyş, Gazipaşa (Antalya), Anamur, Göksu Deltası, Alata, Davultepe, Kazanlı (İçel), Akyatan, Yumurtalık (Adana) ve Samandağ (Hatay). Resmi kumsallar listesinde bulunmamakla birlikte Alanya, Erdemli, Dörtyol gibi kumsallarda da yuvalama kayıtları bulunmakta.Deniz kaplumbağaları Akdeniz’de genellikle Mayıs sonu-Ağustos başı arasında yuvalama yapıyorlar. Yumurta bırakma çoğunlukla gece meydana geliyor. Bu dönemde dişi, dışarıdan gelecek uyarılara karşı çok hassas ve rahatsız edildiğinde denize geri dönüyor.

© WWF-Türkiye
GENEL ÖZELLİKLERİ

Dişi bireylerin kumsala çıkışlarının bazıları yuva ile sonuçlanabileceği (yuvalı çıkış-yuva) gibi, bazıları da yuva ile sonuçlanmayabilir (yuvasız çıkış-yalancı çıkış). Bu tip çıkışların değerlendirilmesi kumsalın yuvalama açısından uygunluğu ve çevresel faktörler hakkında önemli ipuçları verebilir.
 
Her 1000 (bin) yavrudan 1 tanesi erginliğe erişebiliyor.
 
Yavruların yuvadan çıkışları çoğunlukla kum yüzey sıcaklığının düştüğü gece saatlerinde veya gün doğumunda meydana geliyor. Yuvadan çıkmış yavrular ufuk aydınlığını kullanarak denize doğru yöneliyorlar. Kumsal gerisinde var olan herhangi bir ışık kaynağı yavruların yönlerini şaşırmalarına ve ölümlerine neden olabilir.
 
Yumurtadan çıktıktan sonra erginliğe ulaşmaları ortalama 15-20 yıl sürüyor. Uzun ve karmaşık hayat serüveni, yaşam döngüleri boyunca deniz kaplumbağalarının birçok tehditle karşı karşıya kalmasına neden olmakta.

Akdeniz Havzası’nda deniz kaplumbağalarına yönelik tehditlerin başında, iyi planlanmamış yapılaşma, sanayileşme, kum çıkarımı gibi tehditler gelmekte.

Deniz kaplumbağaları, düzenli aralıklarla deniz yüzeyine çıkıp hava soluyarak yaşayan canlılar. Balıkçılık sırasında hedef dışı olarak ağlara veya iğnelere takıldıklarında nefes almak için su yüzeyine çıkamayıp boğuluyorlar.
 
Deniz kaplumbağası türlerinin avlanması ve ticareti dünyanın birçok ülkesinde yasak. Deniz kaplumbağaları Türkiye’de de koruma altına alınmış türler arasında.
Neler Başardık?

Deniz kaplumbağalarını izlemek ve korumak için WWF ağı, bölgesel ve ulusal kurumlar, yerel yönetimler, uzmanlar, ilgili diğersivil toplum kuruluşları ve gönüllülermizle birlikte çalışıyoruz.

2006 yılından bu yana Akyatan Yaban Hayatı Geliştirme Sahası’nda, Tarım ve Orman Bakanlığı 7.Bölge Müdürlüğü işbirliğiyle, deniz kaplumbağası izleme ve koruma çalışmalarımızı gerçekleştiriyoruz. 2006 yılından bu yana yaklaşık 4 bin yuvadan, 200 binin üzerinde yavru yeşil deniz kaplumbağasının denize ulaşmasına yardımcıolduk. Çakal predasyonuna karşı yuvaların %70’ini tel kafeslerle koruyoruz.

MAVA Vakfı desteğiyle 14 ergin dişi yeşil deniz kaplumbağasının yuvalama dönemleri arasındaki periyodun ve göç rotalarının belirlenmesi için uydu cihazı taktık. Uydudan izleme çalışmaları ile veri toplamayı yaygınlaştırıyoruz

© Yorgo Karadelen/WWF-Türkiye

  • Deniz kaplumbağalarının daha etkin izlenmesi için markalama yapıyoruz.

  • Kum sıcaklığındaki değişimleri izlemek için 2009 yılından bu yana yuvalara sıcaklık ölçer yerleştiriyoruz.

  • Ulusal, bölgesel ve küresel sempozyum, konferans ve toplantılarda deneyim paylaşımına katkı sağlıyoruz.

  • Deniz Kaplumbağaları Ulusal Tür Koruma Eylem Planı’na destek vermek üzere veri üretiyoruz.

  • Deniz kaplumbağası yuvalama kumsalları hızlı değerlendirme çalışmaları ile yuvalama kumsallarına yönelik tehditleri belirliyoruz, sorunların çözülmesine yönelik öneriler geliştirilmesine destek oluyoruz.

  • Hedef dışı avcılık ile ilgili ulusal ve bölgesel veri üretimine katkı sağlıyoruz.

  • Yerel yönetimler, öğretmenler ve diğer paydaşlar ile teknik kapasite arttırımı çalışmaları yapıyoruz.

  • Çalışmalarımızı sosyal medya ve basın yoluyla kamuoyuyla paylaşıyoruz.