Orfoz

Denizlerde kayalık diplerde yaşayan orfoz (Epinephelus marginatus) Akdeniz’de en yaygın görülen Epinephelus türüdür. Kayalık alanlardaki besin zincirinin en üst kısmında yer alan orfoz hermafrodittir yani çift cinsiyetlidir, hem dişi hem de erkek bireyi temsil eder. Ortalama 50 yıl yaşayan orfozun yaşam döngüsünde dişi olması için en az 5-8 yıl, erkek olması içinse 12-18 yıl arasında yaşaması gerekir. Uzun yaşam döngüsüne sahip olan orfoz bu nedenle geç üreme erginliğine ulaşır. Saklanabileceği kayalık alanları seçen orfoz genellikle tek başına yaşayan ve yaşadığı yeri sahiplenir. Orfozun genç bireyleri sığ sularda, yetişkin bireyler ise derinlerde bulunur.

Neden Koruyoruz?

Bilimsel araştırmalar, tüm dünya denizlerinde risk altında olan orfozun popülasyonu son 20 yılda hızla azaldığını gösteriyor. Orfozun karşı karşıya olduğu tehditlerin başında habitat kaybı, çevre kirliliği, yasadışı ve aşırı avcılık geliyor. Üreme dönemlerinde belirli alanlarda toplanmaları nedeniyle balıkçılar için kolay hedef haline gelmesi de türe yönelik baskıyı artırıyor. Akdeniz’deki popülasyonları hızla azalan orfoz Bern Sözleşmesi kapsamında Akdeniz ülkeleri tarafından koruma altındadır ve IUCN Kırmızı listede “Nesli Tehlikede” olarak tanımlanmıştır. Türkiye’de ise orfozun ağ, olta ve zıpkınla yapılan avcılığı Ticari ve Amatör Amaçlı Su Ürünleri Avcılığını Düzenleyen Tebliğler çerçevesinde sınırlandırılmıştır. Ancak bu sınırlandırmalar nesli tehlike altındaki türlerin korunması için yeterli değildir, bölgesel koruma alanlarının oluşturulması gerekir.

Neler Yapıyoruz?

Kaş-Kekova Özel Çevre Korum Bölgesi, Türkiye’nin denizel biyolojik çeşitlilik açısından en zengin yerlerinden biridir. WWF-Türkiye’nin 2002 yılından beri gerçekleştirdiği çalışmalarda alanda 1.000’den fazla tür tespit edilmiştir. Ancak bilimsel çalışmalar, bölgede özellikle orfoz, lahoz ve fangri türleri üzerinde yasadışı amatör avcılık faaliyetleri nedeniyle %60-90’a varan azalma olduğunu gösteriyor.

Orfoz ve beyaz lahoz gibi bayrak türler için önemli alanlardan biri olan Kaş-Kekova Özel Çevre Koruma Bölgesi’nde biyolojik çeşitliliğin sürdürülebilirliği için WWF-Türkiye’nin yerel yönetimler, dalış kulüpleri, balıkçılar ve tur tekne sahipleriyle düzenlediği toplantılar sonucunda koruma alanları (zonlama) oluşturulmuştur. Bu alanlar, türlerin popülasyonlarının yeterli yoğunlukta farklı boyutlardaki bireylerden oluşması için önemli bir araçtır.

WWF-Türkiye, orfozun korunması için ilgili denetleme mekanizmalarının kurulması, Deniz Yönetim Planı’nda belirlenen zonlama alanlarına yönelik maddelerin uygulanması için Kaş-Kekova Özel Çevre Koruma Bölgesi’nde çalışmaya devam ediyor.