Saz Kedisi

Sazlıklarda yaşayan boz renkli saz kedisi (Felis chaus), ince uzun bacaklara sahiptir. Her bireye özgü asimetrik çizgileri bulunan saz kedisi yaban kedisinden daha büyük vaşaktan daha küçük bir kedidir. Bu özellikleri bireylerin birbirlerinden ayırt edilmelerini sağlar.

Genellikle boz rengi olan saz kedisinin koku alma ve görme duygusu çok geliştiğinden alanda görülmeleri zordur. Herhangi bir tehlike anında çalılık içine gizlenerek hareketsiz beklerler. Çok iyi yüzücüdürler. Ülkemizde suyu seven ve suda avlanan tek yabani kedi türüdür.

Gece-gündüz aktif olan saz kedisi deniz, göl, ve nehir sistemlerindeki sazlıklarda, çalılık ve ormanlık alanlarda yaşarlar. Yavrularını ağaç kovukları, sık çalılıklar veya tilki, porsuk gibi hayvanların terk ettiği yuvalarda saklarlar.

Kemiriciler, kuşlar, sürüngenler, kurbağalar, böcekler, tavşanlar, domuz yavruları ve bazen de çürümemiş leşlerle beslenirler. Hasta ve sakat bireyleri öncelikle avlarlar. Böylece avladıkları türlerin popülasyonlarının sağlıklı kalmasını ve sayılarının dengede tutulmasını sağlarlar. Diğer yırtıcı türlerden korunmak, avlanmak için ağaçlara da tırmanabilirler.

Neden Koruyoruz?

Saz kedisi ülkemizde nesli tehlike altındaki türlerdendir. Avcılık, habitat kaybı, bataklıkların tarım alanlarına dönüştürülmesi ve kemirgenlerle mücadele sonucu avlarının azalmasıyla nesilleri tehlike altındadır. Avlanması yasaktır ancak herhangi bir ekonomik değeri olmamasına rağmen nadiren avcılar tarafından ve Akyatan çevresindeki tarım alanlarında gece domuz sürülerini avlamak için bekleyen bekçiler tarafından avlanmaktadır.

Ne yapıyoruz?

Nesli tehlike altında olan türlerden biri olan saz kedisinin Adana Akyatan Yaban Hayatı Geliştirme Sahası’nda popülasyon belirleme ve izlemesi çalışmaları Doğa Koleji’nin desteğiyle, Orman ve Su İşleri Bakanlığı 7. Bölge Müdürlüğü işbirliğiyle yürütülüyor. Proje kapsamında videokapan ve fotokapanlarla birey belirleme çalışmaları gerçekleştirilirken yerel yönetimler ve yöre halkı saz kedisi koruma faaliyetleri hakkında bilgilendiriliyor.

Bugüne kadar neler yaptık?

• 2010 yılında yapılan 90 günlük arazi çalışması sonucunda elde edilen fotokapan görüntülerinden 38 saz kedisi bireyi tespit edildi. Araştırmaya göre Akyatan Yaban Hayatı Geliştirme Sahası, kilometrekare başına düşen saz kedisi bireyi açısından dünyadaki en zengin bölgeler arasında.
• Arazi çalışmalarının yanı sıra, Akyatan’daki saz kedileri hakkında farkındalık yaratmak ve korunmasına destek sağlamak amacıyla ilgili kamu personeline yönelik bilgilendirme toplantıları ve ilköğretim öğrencileri için eğitim çalışmaları gerçekleştirildi.
• 2011-2012 yılında gerçekleştirilen arazi çalışmalarında fotokapan ve videokapan görüntülerinden 44 tane bireyin varlığı tespit edildi: Bunlardan 11 tanesi bir önceki çalışmada tespit edilenlerle aynıydı; 33 tane yeni farklı birey kaydedildi. Böylece, iki senede alanda kaydedilen birey sayısı 71 oldu.
• Projenin kısa belgeseli çekilerek, İz TV’de yayınlandı.
• Saz kedisinin ve Adana ili sınırları içindeki yaşam alanlarının korunmasına temel olacak tür koruma eylem planı, Orman ve Su İşleri Bakanlığı VII. Bölge Adana Şube Müdürlüğü'nün koordinasyonunda hazırlanıyor.